Kuruyemişlerin hemen hepsi, yaş sebze veya meyvelerin kurutulması; bazılarının da bir kere kavrulması ile yenebilecek kıvama geliyor. Çorum'un meşhur sarı leblebisinde ise durum biraz farklı. Leblebi, zaten kuru olan nohuttan yapılıyor. Nohutun leblebiye dönüşmesi, yaklaşık birbuçuk ayı bulan işlemler zincirini gerektiriyor.
Çorum'da çocukluğundan beri leblebi işiyle uğraşan Kadir Usta'nın hem imalathane hem de satış yeri olarak kullandığı dükkanı, tarihî değer taşıyan bir fotoğraf gibi karşılıyor müşterileri. Tek kavrumluk leblebiler çuvallardan tenekelere, oradan leğenlere dolduruluyor. Odun ateşi ile yeterli sıcaklığa ulaşan fırına aktarılan leblebiler son kavurma işleminden sonra tekrar çuvallara doldurularak dumanı üzerinde satışa sunuluyor. Tüm bu aktarma işlemleri sırasında Kadir Usta'nın elleri arasından akan leblebiler sanki ustasının deneyimini kazanmışcasına dökülecekleri yeri biliyorlar ve bir teki bile dışarı düşmüyor.
Çorum'da her köşebaşında bir leblebici dükkanı bulmanız mümkün. Öteden beri bu yörede yetişen nohutun iriliği ve leblebiye dönüşüm sırasındaki kavurma işlemleri, haklı bir üne kavuşturmuş Çorum leblebisini... Altmışlı yıllardan sonra artık bölgede yetiştirilen nohut, leblebi üretimine yetmemeye başlamış ve başka bölgelerden nohut getirilmiş. Buna rağmen Çorum leblebisi ününden hiçbirşey kaybetmemiş. Senelerdir liderliğinden taviz vermemesinin nedeni de kuşaktan kuşağa aktarılarak bugüne ulaşan kavurma işlemlerindeki beceri olsa gerek. Nohuta ayrı bir lezzet ve altın sarısı rengini kazandıran geleneksel leblebi üretimi bir yandan devam ederken, odunun yerini tüp gazın aldığı daha modern yöntemler de kullanılmaya başlanmış.
Leblebi yapmak için öncelikle ateş tuğlası, kerpiç, tava ve karıştırıcıdan oluşan bir kavurma ocağı gerekiyor. Karıştırıcı ve tava dışında, ocağı genellikle her imalatçı kendisi yapıyor. Ocakta yakıt olarak kullanılan odunların is yapmayan cinsten olması gerekiyor; aksi taktirde leblebinin tadı etkileniyor. Tarife gelince... Eleme işleminden geçirilen nohutlar boylarına göre ayrılıyor. Birinci kavurma işleminden sonra sıcak olarak çuvallara doldurulup iki gün dinlendiriliyor. İkinci kavurma işleminden sonra yine aynı şekilde iki gün dinlendirilen nohutlar kuru bir yere serilerek bu kez 15-20 gün bekletiliyor. Bu dinlendirme süresinin az veya çok olması ve önceki kavurma işlemleri, leblebinin tadı ve daha sonraki kavurma işlemlerinin performansı açısından oldukça önemli. Leblebi adayı nohutlar üçüncü kavurma işleminden önce nemlendirilerek çuvallara doldurulup bir gün bekletiliyor. Bu kavurma işlemi sırasında nohutların kabukları ayrılıyor. Buna "tek kavrum leblebi" adı veriliyor. Tek kavrum leblebiler, bir iki gün sonra, ihtiyaca göre son bir kez daha kavrulup satışa sunuluyor. Leblebinin acılı, tuzlu veya karanfilli çeşitlere dönüşmesi, bu son kavurma aşamasında gerçekleşiyor. Çocukluk anılarımızı süsleyen şekerli cinsi, yani "leblebi şekeri" ise kısa bir son kavurma aşamasından sonra şekerciler tarafından imal ediliyor. Bu arada hemen belirtelim; beyaz leblebi veya diğer adıyla sakız leblebi ayrı bir uzmanlık dalı ve Çorum'a da başka yörelerden geliyor.
İmalat sürecinden de anlaşılacağı gibi, bu kadar çaba ve zahmet, Çorum leblebisinin ününü yıllar öncesinden bugünlere taşımasının bedeli olsa gerek.
http://celal_1985.sitemynet.com adresinden alıntıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder