TAŞLARIN DİZİLİŞ KURALLARI
Satranç oyunu iki kişi tarafından oynanır.
İki ayrı renkte taşlar Şekil 1 de olduğu gibi karşılıklı ve özelliklerine göre sıraya dizilir.
Oyuna beyaz başlar ve karşılıklı oynanır.
Birbirinin taşını eksiltmek veya kendi taşını korumak kuraldır. Hamle olarak adlandırdığımız hareketlerde oyunun devamında başarı Şahı esir almaktır. Bu duruma MAT denir. MAT yapan oyunu kazanmış olur.
OYUN HAKKINDA
Bir oyuncu yaptığı hamle ile doğrudan doğruya karşı tarafın şahını tehdit edebilir. Bu durumda karşı tarafa ŞAH diyerek haber vermek lazımdır. Tehdit edilen bir Şahı üç şekilde korumak mümkündür.
1- Şah kendini tehdit eden taşı alabilecek durumda olabilir. Bu durumda karşı tarafın taşı alınarak tehlikenin önüne geçilebilir.
2- Şah karşı tarafın tehdit etmediği emin bir yere gidebilir.
3- Şah’ın önüne kendi taşlarından biri gelip tehlike önlenebilir.
Eğer Şah yukarıdaki yöntemlerle kendini koruyamazsa yani her şekilde tehlike altındaysa o zaman Şah teslim olur. Oyun biter.
Bir Şah, rakip Şah demeden kendi taşlarından herhangi birini oynatamıyor ve kendisi oynamak zorunda kalıyorsa, karşı taraf oynayacak her karede, şahı tehdit ediyorsa oyun berabere biter yani PAT olur. Çünkü Şah deyip karşı taraf uyarılmadan MAT yapılmaz.
ROK YAPMA
Rok; Şah ve Kale’nin ortak hareketi olup bir hamle sayılır. Şah bulunduğu karelerden birine doğru iki hareket ettirir. Aynı yöndeki Kale’de Şah’ın üzerinden atlatılarak bitişiğindeki kareye konur.
Rok aşağıdaki durumlarda yapılmaz.
1- Şah ile daha önceden hamle yapılmışsa
2- Kale daha önceden hamle yapmışsa
3- Şah’ın bulunduğu, şahın geçmesi gereken yada Şah’ın gideceği kareler rakip taşın tehditi altında bulunuyorsa.
4-Şah ve rok yapacağı kale ile arasında taş varsa
BERABERLİK – PAT
Bir oyuncu karşı tarafın Şahını her zaman Mat edemez. Eğer her iki tarafın bir birlerini yenmeye gücü kalmamışsa oyun berabere biter yani PAT olur.
1-İki Şah karşı karşıya kalmışsa oyun PAT olur.
2-Bir Şah, bir Fil veya bir Ata karşı bir Şah durumunda oyun PAT olur.
3-İki taraf aynı hamleleri oynarsa veya bir taraf karşı tarafa devamlı Şah derse oyun PAT olur. Üç hamlede oyun değiştirilmelidir.
TAŞLARIN HAREKETLERİ VE OYNAMA KURALLARI
Taşların hareketleri birbirine benzemez. Her taşın kendine ait hareketleri vardır. Eğer bir taş hareket edebildiği istikamette karşı tarafın taşına rastlarsa o taşı alabilir. Eğer taşı almak istemezse oyuncu istediği bir taşı oynayabilir. Her alınan taş oyundan çıkartılır, aynı kareye hamle yapan tarafın taşı konur. Şimdi taşların hareketlerine geçelim;
PİYON(ER): Bulunduğu dikeyde ileri doğru bir kare gider, ancak başlangıç yerinde istenirse ilk çıkışta iki kare ilerleyebilir. Er geriye doğru ve yatay gidemez. Bitişik çaprazına gelen taşı alabilir. Piyon karşı tarafın en son karesine giderse, her taşın yerine geçebilir. Bu durumda birden fazla vezir olması mümkündür.
AT: At (L) şeklinde bir hareketle 3 kare birden gider ve kendi taşları ile rakip taşların üzerinden atlar. Atladığı karede rakip taş varsa alabilir. At tahtanın kenarına ve köşesine giderse hareket alanı kısıtlanır. Atı en iyi kullanabilmek bol egzersiz yapmakla doğru orantılıdır.
FİL: Gerek beyazın, gerekse siyahın ikişer Fili olup bunların biri beyaz diğeri siyah karededir. Filler oyun boyunca aynı renk karelerde kalır. Çapraz olarak hareket eder. Kenara ve köşelere yaklaştıkça hareket edebileceği kare azalır. Kontrol ettiği karelerdeki rakip taşları alır.
KALE: Dikey ve yatay yönde her kareye hareket edebilir. Kalenin hareket yönünde kendi taşı varsa üzerinden atlayamaz yanına konur. Eğer hareket yönünde karşı tarafın taşı varsa onu alır ve yerine konur. Yani kale kendi taşı ve rakip taşın üzerinden geçemez.
VEZİR: Yatay, dikey ve çapraz olarak her yöne gidebilir, hareket yeteneği en çok olan taştır. Bu nedenle en değerli taştır. Tahtanın kenarında ve köşelerinde hareket alanı daralır. Vezir kontrolünde bulunan karelerdeki rakip taşları alabilir.
ŞAH: Şah oyundaki en kıymetli taştır. Bulunduğu kareden her yöne bir kare ilerleyebilir. Köşede bulunduğunda gidebileceği üç kare vardır. Rakip tarafından alındığı anda oyun biter.
TAŞLARIN DEĞERLERİ
VEZİR : Bir Kale ile bir Fil’den kuvvetlidir. İki Kale bir Vezirden kıymetlidir.
KALE : Bir Fil veya bir At ile iki Piyona eşittir. Bir Kale iki Filden zayıftır.
AT VE FİL : Aynı kıymettedirler. 3 Piyonla eşittirler. Bu değerler oyunun değerine göre değişebilir.
SATRANÇ OYUNUNDA DİĞER KAİDELER
1- Oyuna beyaz taşlar başlar. Beyaz taşı kimin alacağı kura ile belli olur.
2- Tahtanın sağ köşesine beyaz hane gelmelidir.
3- Yanlış koyulmuş tahta farkına varıldığında oyun bozulur. Yanlış tahtada kazanılan oyunun kıymeti yoktur.
4- Eğer taşlar eksik veya yanlış dizilmişse beş hamleye kadar tarafların itiraz etme hakkı vardır. Beşinci hamleden sonra bu hakkı kaybolur, oyun bozulmaz.
5- Tutulan taş oynamak zorundadır.
6- Oynanan ve elden bırakılan taşı geri almak yasaktır.
7- Bir oyuncu, oynamayacağı bir taşa dokunursa veya karşı taraf hamlesini yapmadan kendi taşına dokunursa Şah’ını oynatmakla cezalandırılabilir. Eğer Şah yerinden oynamıyorsa bu cezadan vazgeçilir.
8- Bir oyuncu taşı yanlış yere koymuşsa karşı taraf taşın doğru olarak yerine konmasını veya yerinde kalmasını isteyebilir yine Şah’ını oynatma cezası verilebilir.
9- Taraflardan biri rakibin Şah’ını tehdit eden bir hamleyi farkında olmadan yaptığında ve bu hamle daha sonra fark edildiğinde Şah’ın tehdidine kadar olan bütün hamleler geri alınır. Eğer hamleler hatırlanmıyorsa, oyun sayılmaz.
10- Oyunculardan biri karşı taraftan zayıf ise rakibinden 50 hamlede oyunu mat yapmasını isteyebilir.
11- Bir oyuncu iki hamle üst üste oynarsa karşı taraf istediği hamleyi oynatır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder